Διορθώσεις φόρων και προστίμων ακόμα και αναδρομικά από το 2014

Μια νέα δυνατότητα δίνεται πλέον στην ΑΑΔΕ, σηματοδοτώντας μια στροφή προς μια πιο δίκαιη και ρεαλιστική αντιμετώπιση των φορολογουμένων

Μια νέα δυνατότητα δίνεται πλέον στη φορολογική διοίκηση, η οποία σηματοδοτεί μια σημαντική στροφή προς μια πιο δίκαιη και ρεαλιστική αντιμετώπιση των φορολογουμένων. Η ΑΑΔΕ όπως αναφέρει το powergame, μπορεί να διορθώνει ή και να ακυρώνει φορολογικές πράξεις και πρόστιμα σε περιπτώσεις προφανών λαθών, ακόμη κι αν η υπόθεση έχει ήδη οδηγηθεί στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών ή στα διοικητικά δικαστήρια.

Με άλλα λόγια, όταν έχει γίνει ένα σοβαρό σφάλμα -είτε πρόκειται για αριθμητική αστοχία είτε για πλήρη παρερμηνεία της φορολογικής υποχρέωσης του πολίτη-, η φορολογική διοίκηση μπορεί πλέον να παρέμβει διορθωτικά, χωρίς να δεσμεύεται από τη μέχρι πρότινος γραφειοκρατική ακαμψία του συστήματος.

Το πλέον εντυπωσιακό είναι ότι η διόρθωση των πρόδηλων σφαλμάτων μπορεί να γίνει με αναδρομική ισχύ έως και έντεκα χρόνια πίσω. Δηλαδή, ξεκινώντας από το 2014, κάθε τέτοιο λάθος -αν αποδειχθεί- μπορεί να αποκατασταθεί. Είτε ο φορολογούμενος καταθέσει σχετική αίτηση είτε η ίδια η διοίκηση αναλάβει πρωτοβουλία αυτεπάγγελτα, η δυνατότητα επανόρθωσης είναι πλέον νόμιμη και ξεκάθαρη.

Μάλιστα, αν έχουν ήδη καταβληθεί ποσά με βάση τις εσφαλμένες πράξεις (φόροι ή πρόστιμα), αυτά επιστρέφονται ή διαγράφονται, ανεξαρτήτως των γενικών κανόνων περί παραγραφής. Δεν έχει, δηλαδή, σημασία αν η απαίτηση έχει παραγραφεί φορολογικά· η ΑΑΔΕ υποχρεούται στη διόρθωση.

Ποια λάθη θεωρούνται «πρόδηλα»;

Η νομοθετική διάταξη είναι σαφής. Η ακύρωση ή τροποποίηση πράξεων επιβολής φόρων ή προστίμων αφορά περιπτώσεις όπως:

Πλήρης ή μερική ανυπαρξία φορολογικής υποχρέωσης, δηλαδή όταν κάποιος καλείται να πληρώσει για κάτι που δεν όφειλε.

Αριθμητικά ή υπολογιστικά σφάλματα, όπως για παράδειγμα η επιβολή φόρου 10.000 ευρώ αντί 100, λόγω απλού λάθους στην πληκτρολόγηση ή στον υπολογισμό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αριθμητικό ή υπολογιστικό σφάλμα δεν θεωρείται η εσφαλμένη ερμηνεία του νόμου ή η κακή εφαρμογή φορολογικών διατάξεων. Η νέα ρύθμιση στοχεύει σε σφάλματα «μαθηματικής φύσης», όπου η αστοχία είναι απτή και αναμφισβήτητη.

Για να γίνει αποδεκτό ένα αίτημα ακύρωσης ή τροποποίησης, ο φορολογούμενος οφείλει είτε να καταθέσει τα αναγκαία αποδεικτικά έγγραφα είτε αυτά να είναι ήδη διαθέσιμα στην υπηρεσία. Δεν απαιτούνται έλεγχοι ή πολύπλοκες επαληθεύσεις, αρκεί η ύπαρξη ξεκάθαρων στοιχείων που αποδεικνύουν το σφάλμα. Ο νέος Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας προβλέπει συγκεκριμένα:

Όταν μια πράξη έχει ήδη προσβληθεί δικαστικά και η υπόθεση βρίσκεται σε εκκρεμοδικία, η δυνατότητα ακύρωσης παραμένει ανοιχτή για ένα έτος μετά την έκδοση της τελεσίδικης απόφασης.

Το σφάλμα δεν χρειάζεται να έχει επικαλεστεί ο φορολογούμενος στη δικαστική διαδικασία. Αρκεί να είναι πρόδηλο, ώστε να μπορεί η διοίκηση να το διορθώσει μεταγενέστερα.

Τα ποσά που βεβαιώθηκαν ή πληρώθηκαν στη βάση των ακυρούμενων πράξεων επιστρέφονται ή διαγράφονται κατά περίπτωση, παρακάμπτοντας ακόμη και τις προθεσμίες παραγραφής.

Μέχρι σήμερα η ΑΑΔΕ ήταν δεσμευμένη, ακόμη και όταν εντόπιζε ένα καταφανές λάθος, να μην μπορεί να το διορθώσει αν ο πολίτης είχε ήδη προσφύγει στα δικαστήρια. Το αποτέλεσμα ήταν τραγελαφικό. Ο φορολογούμενος είτε έπρεπε να ρισκάρει να χάσει την προθεσμία για να προσβάλει μια προδήλως εσφαλμένη πράξη είτε να αναγκαστεί να περιμένει χρόνια μέχρι να ολοκληρωθεί η δικαστική διαμάχη, με τη διοίκηση να μένει… θεατής του λάθους της. Αυτή η παράλογη κατάσταση, μεταξύ νομικού κενού και διοικητικής αδράνειας, τερματίζεται.