Τοπική Αὐτοδιοίκηση: Μία ἄλλη ὀπτική

Του Κωνσταντίνου Τσιαγά

Σέ περίπου δύο μῆνες θά διεξαχθοῦν οἱ αὐτοδιοικητικές ἐκλογές γιά τήν ἀνάδειξη τῶν δημοτικῶν καί περιεφερειακῶν συμβουλίων τῆς χώρας μας. ᾿Εντούτοις αὐτή ἡ ἐκλογική διαδικασία ἀναμένεται <<βουβή>> συμφώνως τῆ ρήση τοῦ ἀειμνήστου Δ. Παπαγιαννοπούλου. Κάτι τό πρόσφατο τῶν ἐθνικῶν ἐκλογῶν, κάτι ἡ συστηματική ἀδιαφορία πού καλλιεργεῖται χρόνια γύρω ἀπό τά θέματα τῆς τοπικῆς αὐτοδιοικήσεως, κάτι οἱ πρόσφατες πυργκαγιές  ἔχουν περιορίσει τό ἐνδιαφέρον τοῦ κόσμου στήν ἀνάγνωση τῶν ὀνομάτων τῶν ὑποψηφίων καί στή μελέτη τῶν ἰλουστρασιόν προγραμμάτων τῶν παρατάξεῶν τούς.

Οἱ τελευταῖες ἐξελίξεις (πυρκαγιές) ἀποτελοῦσαν εὐκαιρία γιά ἕνα δημόσιο διάλογο σχετικά μέ τίς εὐθύνες τῶν δημοτικῶν καί περιφερειακῶν ἀρχῶν καθώς καί τῶν ἀπαιτουμένων μέτρων ὄχι μόνο γιά τήν κατάσβεση μιᾶς πυρκαγιᾶς ἀλλά κυρίως γιά τήν πρόληψή της. Διότι λησμονοῦμε πώς μεγάλο μέρος τῆς εὐθύνης τῶν περιαστικῶν δασῶν καί ἀλσυλίων  ἀφορᾶ τήν αὐτοδιοίκηση.

῾Η σιωπή πού περιβάλλει τίς αὐτοδιοικητικές ἐκλογές ἀποτελεῖ ἐπιλογή τῆς κυβερνήσεως καί τῶν ἐξαρτωμένων ἔκ τῶν κυβερνητικῶν χρηματοδοτήσεων ΜΜΕ. ᾿Αποτελεῖ προϋπόθεση γιά τήν καλλιέργεια μιᾶς γενικῆς ἀδιαφορίας καί ἀπαξιώσεως τοῦ θεσμο πού θά ὀδηγήσει σέ μία χαλαρή ψήφο χαμηλῶν προσδοκιῶν καί ἔν τέλει ὑποστηρίξεως ὄσων φέρουν βαρύτατες εὐθύνες γιά τό τέλμα στό ὁποῖο εἶναι βυθισμένοι δήμοι καί περιφέρειες.

᾿Εντός δυσμενοῦς πλαισίου

Οἱ ἐκλογές αὐτές διεξάγονται ἐντός ἑνός ἀρνητικοῦ θεσμικοῦ πλαισίου θεσμοθετηθέν ὑπό τῶν τελευταίων κυβερνήσεων. Στοιχειώδεις κανόνες δημοκρατίας, συμμετοχῆς τῶν πολιτῶν, ἐνεργοποιήσεως τῆς τοπικῆς κοινωνίας  καί ἀναλογικῆς ἐκπροσωπήσεῶς της στά συμβούλια καταργοῦνται. ῎Οσες τέτοιες λειτουργίες συνεχίζουν νά ὑπάρχουν ἀπαξιώνονται . ᾿Ακόμη καί τά ἴδια τά δημοτικά καί περιφερειακά συμβούλια ἀποκτοῦν ὁλοένα καί πιό τυπικό ρόλο δεδομένης τῆς λήψεως κρισίμων ἀποφάσεων σέ εἰδικές ἐπιτροπές καί συμβούλια (οἰκονομική ἐπιτροπή, ἐπιτροπή ποιότητος ζωῆς κτλ). Τήν ἴδια στιγμή ἀρμοδιότητες τῆς κεντρικῆς διοικήσεως περνοῦν στήν αὐτοδιοίκηση ἄνευ ἀντιστοίχων οἰκονομικῶν πόρων ὀδηγῶντας τούς ΟΤΑ σέ οἰκονομική δυσπραγία δεδομένης καί τῆς ἐλλείψεως προσωπικοῦ καθώς καί τῆς ἀπαγορεύσεως προσλήψεων. Οἱ ΟΤΑ μέ τή σειρά τούς βρίσκουν εὐκαιρία ὥστε νά αὐξήσουν τά δημοτικά τέλη καί νά καταστήσουν ἀνταποδοτικές τίς ὑπηρεσίες τίς ὀποῖες ὑποχρεοῦνται νά παρέχουν ἰδιωτικοποιῶντας ταυτοχρόνως σημαντικό τμῆμα τῶν ὑπηρεσιῶν τους (ἐπίβλεψη τεχνικῶν ἔργων κ.α.)

῾Η αὔξηση τοῦ ἀπαιτουμένου ἀριθμοῦ ὑποψηφίων καθώς καί ἡ ἀντίστοιχη αὔξηση τῶν σχετικῶν παραβόλων συμμετοχῆς, καθιστᾶ δυσκολοτέρα τή συμμετοχή καί ἐκλογή μικρῶν αὐτοδιοικητικῶν σχημάτων.

Συμφέροντα καί παζάρια

Στήν πραγματικότητα δήμοι καί περιφέρειες ἀποτελοῦν πεδίο ἀντιπαραθέσεως μεγάλων οἰκονομικῶν συμφερόντων. Τά ὄσα συμβαίνουν στήν περιφέρεια ᾿Αττικῆς ἀποτελοῦν ἀπλῶς τήν κορυφή τοῦ παγόβουνου. Τά κυρίαρχα πολιτικά κόμματα παρέχουν στήριξη μέ κριτήρια ἐπιχειρηματικῆς διαπλοκῆς. ῎Αλλωστε δέν κρύβουν ὅτι οἱ ΟΤΑ ἀποτελοῦν μορφές διοικήσεως ἀνάλογες μέ ἐκεῖνες τῶν ἀνωνύμων ἐταιριῶν.Οἱ θέσεις <<κλειδιά>> παζαρεύονται μέ κριτήριο τήν προίκα ψήφων τοῦ ἐκάστοτε προσώπου. Μέ αὐτά τά κριτήρια καταγράφονται καί μετακινήσεις ὑποψηφίων ἀπό τόν ἕνα συνδυασμό στόν ἄλλον.