Το κόλπο με τα ασφάλιστρα υγείας: Ο δείκτης που τα εκτόξευσε!

Ένα μηχανισμό που οδήγησε σε  στα μακροχρόνια συμβόλαια υγείας, όπου οι ασφαλισμένοι είναι «κλειδωμένοι» και δεν μπορούν να αλλάξουν εταιρεία, δημιούργησε η κυβέρνηση, καθιερώνοντας ως βάση υπολογισμού των αυξήσεων τον Ενιαίο Δείκτη Υγείας (ΕΔΥ).

Φέτος τον κατήργησε μετά από έντονες αντιδράσεις, για να φέρει ένα νέο δείκτη που ακόμη δεν έχει καταρτισθεί.

Στην τελική της έκθεση για τον κλάδο της υγείας, η Επιτροπή Ανταγωνισμού αφιερώνει ειδικό κεφάλαιο στο «φούσκωμα» των ασφαλίστρων που προκάλεσε ο ΕΔΥ, εξηγώντας ότι ο συγκεκριμένος δείκτης διαφέρει πολύ από τον δείκτη Υγείας της ΕΛΣΤΑΤ.

Δεν καταγράφει μόνο τις μεταβολές τιμών των ιατρικών πράξεων, όπως ο δείκτης της ΕΛΣΤΑΤ, αλλά τη συνολική μεταβολή των ασφαλιστικών αποζημιώσεων, η οποία επηρεάζεται από τον αριθμό των πράξεων που γίνονται συνολικά και μπορεί να είναι αυξημένες λόγω της πανδημίας ή της γήρανσης του πληθυσμού.

Το αποτέλεσμα αυτής της διαφοροποίησης βγάζει… μάτι: ενώ την περίοδο 2011 – 2023 ο δείκτης Υγείας της ΕΛΣΤΑΤ αυξήθηκε σωρευτικά κατά 9%, η αντίστοιχη αύξηση του ΕΔΥ ήταν 55% (πίνακας)!

Με βάση αυτές τις αυξήσεις στον ΕΔΥ, οι ασφαλιστικές εταιρείες αύξησαν τα ασφάλιστρα στα μακροχρόνια συμβόλαια, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων, που υποχρέωσαν τον Τ. Θεοδωρικάκο να ανατρέψει τη ρύθμιση του Αδ. Γεωργιάδη και να «αποσύρει» τον ΕΔΥ.

Τι διαπιστώνει η Επ. Ανταγωνισμού

Ο Ενιαίος Δείκτης Υγείας (ΕΔΥ), που ίσχυσε από το 2024 έως τις αρχές του 2025, συνέβαλε σημαντικά στις αυξήσεις των ασφαλίστρων των μακροχρόνιων συμβολαίων υγείας. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού (ΕΑ) επισημαίνει ότι η χρήση του ΕΔΥ και η σχετική νομοθεσία δημιούργησαν προβλήματα, τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του νέου δείκτη Ετήσιου Δείκτη Αναπροσαρμογής (ΕΔΑ).

Ο ΕΔΥ ήταν μια αριθμητική τιμή που υπολογιζόταν από το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και χρησιμοποιούνταν για την ετήσια αναπροσαρμογή των ασφαλίστρων σε μακροχρόνιες συμβάσεις υγείας.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα και τη συζήτηση στη Βουλή, οι ασφαλιστικές εταιρείες ανακοίνωσαν αυξήσεις στα ασφάλιστρα κατά 14% για το 2024 και 14,6% για το 2025, ποσοστά που αντιστοιχούσαν στις τιμές του ΕΔΥ για το 2022 και 2023 αντίστοιχα.

Η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην αύξηση του μέσου κόστους ζημίας ανά περιστατικό και τον Δείκτη Τιμών Υγείας (ΔΤΥ) της ΕΛΣΤΑΤ αναδεικνύει την αδυναμία του ΕΔΥ να αποτελέσει αντιπροσωπευτικό δείκτη τιμών.

Συγκεκριμένα, για την περίοδο 2011-2023, η συνολική αύξηση του μέσου κόστους ζημίας ήταν 55,3%, ενώ η αύξηση του ΔΤΥ/Νοσοκομειακή Περίθαλψη της ΕΛΣΤΑΤ ήταν μόνο 9,2%.

Η ΕΑ εξηγεί ότι ο ΕΔΥ δεν αποτελεί δείκτη τιμών με τη συνήθη έννοια, καθώς δεν βασίζεται σε τιμοληψίες συγκεκριμένων προϊόντων, αλλά αντανακλά την ετήσια μεταβολή του μέσου καθαρού κόστους κάλυψης. Αυτό το κόστος επηρεάζεται, εκτός από τις τιμές μονάδας, από τον αυξημένο όγκο υπηρεσιών ανά περιστατικό και την αυξημένη συχνότητα εμφάνισης ζημιών λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.

Χρειάζεται προσοχή και με τον ΕΔΑ

Λόγω των προβλημάτων που δημιούργησε ο ΕΔΥ, αντικαταστάθηκε από τον υπό διαμόρφωση ΕΔΑ, ο οποίος θα εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 2026. Η ΕΑ συνιστά ιδιαίτερη προσοχή στον σχεδιασμό και την εφαρμογή του νέου δείκτη, τονίζοντας ότι η κρατική παρέμβαση στον καθορισμό των τιμών μπορεί να προκαλέσει στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό.

Η ΕΑ επισημαίνει τέσσερις κύριους λόγους για τους οποίους ο ΕΔΥ, και ενδεχομένως ο ΕΔΑ, μπορεί να είναι προβληματικοί:

1. Αμβλυνση του ανταγωνισμού: Η ύπαρξη ενός δείκτη που καθορίζεται εξωγενώς αφαιρεί από τις ασφαλιστικές εταιρείες το κίνητρο να διαπραγματευτούν χαμηλότερες αποζημιώσεις με τους παρόχους υγείας. Οι εταιρείες μπορούν να λειτουργούν ως “παθητικοί μεσάζοντες,” μετακυλίοντας τις αυξήσεις στους καταναλωτές.
2. Εγκλωβισμός καταναλωτών: Ο δείκτης “αντικειμενικοποιεί” τις αυξήσεις, καθιστώντας τους καταναλωτές παθητικούς δέκτες. Οι ασφαλισμένοι σε μακροχρόνια συμβόλαια είναι “κλειδωμένοι” σε μία εταιρεία, καθώς η καταγγελία της σύμβασης θα σήμαινε σημαντική περιουσιακή ζημιά και χαμηλές πιθανότητες νέας ασφάλισης, ειδικά για τους ηλικιωμένους.
3. Εστιακό σημείο για τιμολογιακή εναρμόνιση: Ο δείκτης λειτουργεί ως “focal point,” ένα κοινό σημείο αναφοράς για όλες τις ασφαλιστικές. Έτσι, αντί να ανταγωνίζονται τιμολογιακά, οι εταιρείες έχουν κίνητρο να αναπροσαρμόζουν τα ασφάλιστρα βάσει του δείκτη, γεγονός που οδηγεί σε εναρμονισμένη συμπεριφορά χωρίς να υπάρχει ανάγκη ρητής επικοινωνίας (συμπαιγνίας).
4. Αδιαφάνεια: Ο ΕΔΥ (και πιθανόν ο ΕΔΑ) δεν λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους κόστους ενός ασφαλιστικού προϊόντος, αλλά μόνο το κόστος των αποζημιώσεων. Η επιβολή μιας ποσοστιαίας αύξησης ασφαλίστρων ίσης με την αύξηση του δείκτη οδηγεί σε αυτόματη αύξηση του κέρδους των ασφαλιστικών, κάτι που εγείρει ερωτήματα για το κατά πόσο οι αυξήσεις είναι εύλογες.

Η Επιτροπή Ανταγωνισμού υπογραμμίζει την ανάγκη για έναν δείκτη που θα είναι συμβατός με το νομοθετικό πλαίσιο, διαφανής και δεν θα δημιουργεί κίνητρα για χειραγώγηση. Η ρύθμιση πρέπει να συνυπολογίζει τις επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και να επιλέγει τον τρόπο δράσης που οδηγεί σε περισσότερο, και όχι λιγότερο, ανταγωνισμό προς όφελος των καταναλωτών.

sofokleousin.gr