Το χρονικό της επανάληψης: Ώρα να αλλάξουμε πορεία

Της Ολυμπίας Λόη*

Κάθε καλοκαίρι, το ίδιο σκηνικό. Μια χώρα παραδομένη στις φλόγες, άνθρωποι να χάνουν τις περιουσίες τους και το περιβάλλον να καταστρέφεται.

Μπορεί οι πυρκαγιές να προκαλούνται από πολλούς λόγους (αμέλεια, εμπρησμός, κλιματική κρίση, εγκατάλειψη των δασών από την κτηνοτροφία, συσσώρευση ξηρής καύσιμης ύλης, μείωση του πληθυσμού της υπαίθρου), όμως, η πραγματική αιτία για την καταστροφή είναι μία: Η έλλειψη σωστής διαχείρισης και οργάνωσης! Δεν φταίει μόνο ο «στρατηγός άνεμος», αλλά κυρίως ο «στρατηγός» που δεν υπάρχει για την πρόληψη και την κατάσβεση.

Είναι εξοργιστικό να ακούμε για τα υπερκέρδη του ΔΕΔΔΗΕ και των εταιρειών ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα να μην γίνεται επαρκής συντήρηση του δικτύου. Η υπογειοποίηση των καλωδίων σε περιοχές υψηλού κινδύνου θα μπορούσε να αποτρέψει πολλές πυρκαγιές, αλλά φαίνεται πως το κόστος δεν περιλαμβάνει κέρδος για τους λίγους.

Παράλληλα, χρήσιμα μέσα, όπως τα drones που έχουν προμηθευτεί, μένουν κλειδωμένα στις ντουλάπες των υπηρεσιών, αντί να αξιοποιούνται για έγκαιρη πυρανίχνευση.

Η διαρκής αποδυνάμωση των δασικών υπηρεσιών, αποτελεί μια από τις βασικότερες παθογένειες. Αντί να δίνεται έμφαση στην πρόληψη, όπως η δημιουργία αντιπυρικών ζωνών και η σωστή διαχείριση της βλάστησης, το βάρος πέφτει κυρίως στην καταστολή.

Ενώ το «112» σώζει ζωές με την έγκαιρη ενημέρωση, η έλλειψη σαφών σχεδίων εκκένωσης είναι εμφανής. Δεν υπάρχει προκαθορισμένο, γνωστό στους πολίτες σχέδιο, με αποτέλεσμα να επικρατεί χάος και πανικός σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Η αδιαφορία και η αδράνεια είναι εγκληματικές. Πέραν από τα επικοινωνιακά τρικ των τοπικών αρχόντων, οι πολίτες απαιτούν από την πολιτεία να θωρακίσει τους κόπους τους και όχι να παρεμβαίνει εκ των υστέρων πάνω στις στάχτες και στα αποκαΐδια.

Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να αλλάξουμε νοοτροπία και να επενδύσουμε σοβαρά στην πρόληψη, την εκπαίδευση των πολιτών και την ενίσχυση των αρμόδιων φορέων. Γιατί, στο τέλος της ημέρας, οι φωτιές δεν κάνουν διακρίσεις, αλλά η ανεπάρκεια έχει ονόματα και διευθύνσεις…!

Πώς όμως να δοθεί έμφαση στην πρόληψη, όταν δεν αξιοποιήθηκαν οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης για τη θωράκιση της χώρας, αλλά σπαταλήθηκαν σε “προμήθειες άχρηστων ή χρήσιμων πραγμάτων”;

Πώς να προχωρήσουμε, όταν απουσιάζει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, με αποτέλεσμα οι ΟΤΑ να είναι απροετοίμαστοι;

Ζούμε σε μια χώρα που προχωρά στην τύχη, και γι’ αυτό φταίει η απουσία στρατηγικού σχεδιασμού και η διαρκής εναλλαγή ευθυνών.

Μετά τη φωτιά, έρχεται η πλημμύρα: Ποιος θα φταίει αυτή τη φορά;

Η καταστροφή από τις πυρκαγιές είναι ακόμα νωπή, όμως η αγωνία για την επόμενη ημέρα είναι ήδη εδώ. Με τα καμένα δάση να μην μπορούν πλέον να συγκρατήσουν το νερό της βροχής, ο κίνδυνος των πλημμυρών είναι πλέον ορατός και άμεσος. Ως πολίτες, έχουμε κάθε δικαίωμα να γνωρίζουμε με οργανόγραμμα ποιος έχει την ευθύνη και ποιος θα λογοδοτήσει σε περίπτωση νέας καταστροφής.

Το αλισβερίσι των ευθυνών

Αυτή τη στιγμή, το μόνο που παρατηρούμε είναι το σύνηθες παιχνίδι των αρμοδιοτήτων. Έγγραφα στέλνονται από υπηρεσία σε υπηρεσία, σαν να πρόκειται για ένα γραφειοκρατικό πινγκ-πονγκ, με στόχο να αποποιηθεί ο καθένας την ευθύνη πριν καν συμβεί το μοιραίο. Το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, οι Περιφέρειες, οι Δήμοι, η Δασική Υπηρεσία… Όλοι δείχνουν ο ένας τον άλλο, όμως κανείς δεν αναλαμβάνει ξεκάθαρα την ευθύνη.

Ποιος είναι αρμόδιος για τον καθαρισμό των ρεμάτων; Ποιος για τη δημιουργία αντιπλημμυρικών έργων στις καμένες εκτάσεις; Ποιος για την ενημέρωση και εκκένωση των κατοίκων; Αυτά τα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα, ενώ ο χρόνος μετρά αντίστροφα. Δεν θέλουμε να ακούμε δικαιολογίες. Θέλουμε να ξέρουμε ποιος θα φταίει, όχι ποιος δεν θα φταίει. Η έλλειψη σαφούς κατανομής των αρμοδιοτήτων δεν είναι απλά ένα γραφειοκρατικό πρόβλημα. Είναι μια ωρολογιακή βόμβα που απειλεί περιουσίες και ζωές.

Απαιτούμε διαφάνεια και σχέδιο

Ζητάμε ένα σαφές σχέδιο δράσης, με συγκεκριμένες ενέργειες και χρονοδιαγράμματα. Απαιτούμε τη δημοσιοποίηση του οργανογράμματος με τις αρμοδιότητες για την αντιπλημμυρική προστασία. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε να γίνει το κακό για να δούμε αν κάποιος θα αναλάβει την ευθύνη. Η πρόληψη και η προετοιμασία είναι μονόδρομος. Η φύση δεν περιμένει.

Ας ελπίσουμε ότι αυτή τη φορά, οι ιθύνοντες θα δείξουν την απαιτούμενη σοβαρότητα και θα σταματήσουν το παιχνίδι των εντυπώσεων και της μετάθεσης ευθυνών. Οι πολίτες έχουν κουραστεί από τα λόγια και τα “πρωτόκολλα”. Χρειάζονται πράξεις, συγκεκριμένες και άμεσες. Γιατί μετά τις φλόγες, ο επόμενος εφιάλτης έχει όνομα: πλημμύρα. Κι άλλη καταστροφή οι πολίτες δεν θα την αντέξουν…

*Η Ολυμπία Λόη είναι αρχιτέκτων μηχανικός, αναπληρώτρια γραμματέας Τομέα Χωροταξίας του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, υποψήφια βουλευτής Αχαΐας