Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!
Ξεκινώ με μια Έκθεση της Οxfam:
Eκτιμά η Οxfam,
– Ότι 18,5 τρισεκατομμύρια δολάρια – σε ιδιωτική περιουσία – κρατούνται εκτός συνόρων σε φορολογικούς παραδείσους παγκοσμίως.
– Ότι οι κολοσσοί των εταιρειών των ΗΠΑ έχουν κρύψει 1,4 τρισεκατομμύρια δολάρια σε φορολογικούς παραδείσους.
– Ότι οι φορολογικοί παράδεισοι κοστίζουν στις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, 427 δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο. Αυτό είναι ισοδύναμο με το ετήσιο μισθό μιας νοσοκόμας κάθε δευτερόλεπτο κάθε ώρα, κάθε μέρα.
Το πλουσιότερο 1% της κοινωνίας μας έχει αποκτήσει 26 τρισεκατομμύρια δολάρια σε νέο πλούτο από το 2020, σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το υπόλοιπο 99% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Διαπιστώνει ότι, το πλουσιότερο 10% του παγκόσμιου πληθυσμού λαμβάνει το 52% του παγκόσμιου εισοδήματος, ενώ το φτωχότερο μέρος του πληθυσμού, δηλαδή ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός, κερδίζει μόνο το 8% του παγκόσμιου εισοδήματος.
Καταλήγει αυτή η Έκθεση στο εξής συμπέρασμα:
«Οι φορολογικοί παράδεισοι βρίσκονται στον πυρήνα ενός παγκόσμιου συστήματος φοροαποφυγής που απομυζά τη ζωή από τα κράτη πρόνοιας στον πλούσιο κόσμο και κοστίζει στις φτωχές χώρες τουλάχιστον 100 δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο.
Αυτό το συγκεκριμένο ποσό είναι αρκετό χρήμα για να προσφέρουν εκπαίδευση σε 124 εκατομμύρια παιδιά και να προλάβουν τους θανάτους 4 εκατομμυρίων βρεφών και παιδιών κάθε χρόνο».
Είναι πια πασιφανές ότι η παγκοσμιοποίηση, και θα χρησιμοποιήσω σωστότερο όρο, το παγκοσμιοποιημένο καπιταλιστικό σύστημα, υπονομεύει συστηματικά το κράτος πρόνοιας και την οικονομική δικαιοσύνη.
Ο πυρήνας της σοσιαλδημοκρατικής παράδοσης, δηλαδή του κοινωνικού συμβολαίου μεταξύ εργαζόμενων-εργασίας, εργοδοτών-κεφαλαίου και κράτους, στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, υπονομεύτηκε. Γιατί με το διεθνές καπιταλιστικό σύστημα το κεφάλαιο μπορούσε και μπορεί ανενόχλητα να αποφεύγει τις υποχρεώσεις του στο εθνικό κράτος πηγαίνοντας αλλού.
Είτε τις μονάδες παραγωγής σε χώρες με φτηνά εργατικά χέρια, άνευ εργατικών δικαιωμάτων, χωρίς κόστη για πρόνοιες και υγιές περιβάλλον, είτε μεταφέροντας κέρδη σε φορολογικούς παραδείσους φορο-αποφεύγοντας συστηματικά.
Όμως, δεν είναι μόνο το κράτος πρόνοιας που υπονομεύεται.
Μαζί με την τεράστια ανισότητα πλούτου έρχεται και η τεράστια ανισότητα εξουσίας.
Το διεθνές κεφάλαιο επανέρχεται δριμύτερο στο εθνικό πεδίο με τα λόμπυ, ή τη διαφθορά επηρεάζοντας ή εξαγοράζοντας πολιτικούς, δικαστές, όργανα της τάξης. Αλλά και εξαγοράζοντας ΜΜΕ, τράπεζες, ποδοσφαιρικές ομάδες, κ.λπ., παρεμβαίνοντας καθοριστικά στη δημοκρατική πολιτική ζωή. Αιχμαλωτίζει την πολιτική ζωή. Φαινόμενα δυστυχώς γνωστά, πολύ γνωστά, στη χώρα μας.
Δηλαδή, υπονομεύει και το κράτος δικαίου, αλλά υπονομεύει και κάθε θεσμό δημοκρατίας και δημοκρατικού ελέγχου.
Αυτή η λαίλαπα ανισότητας σε πλούτο και εξουσία, φτωχοποίησης και υπονόμευσης της δημοκρατίας, μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο με δυο τρόπους:
Ο πρώτος, είναι η ισχύς, η ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και του κράτους δικαίου, σε εθνικό επίπεδο.
Έλεγχος της ασυδοσίας και της αυθαιρεσίας.
Κάτι στο οποίο υπολειπόμαστε ως χώρα και είχαμε την ευκαιρία διεξοδικά να συζητήσουμε την προηγούμενη βδομάδα με αφορμή την τραγωδία των Τεμπών.
Ο δεύτερο τρόπος, δεν είναι η φυγή στον εθνικισμό, την εύκολη δημαγωγία και στην απομόνωση τύπου Brexit ή Όρμπαν.
Είναι το αντίθετο.
Είναι η συνεργασία σε διεθνές ή σε περιφερειακό επίπεδο για τον εξανθρωπισμό της παγκοσμιοποίησης. Δηλαδή, με σοβαρές ρυθμίσεις στις διεθνείς αγορές και στα πολυεθνικά συγκροτήματα ελέγχοντας τον πλούτο και την ισχύ τους.
Εδώ έγκειται η σημασία της σημερινής νομοθεσίας για έναν Ελάχιστο Παγκόσμιο Φόρο.
Όμως, υπάρχει και η ελληνική ιστορία – η πρόσφατη, που αναδεικνύει και τις μεγάλες αντιστάσεις σε αυτήν την προσπάθεια.
Επιτρέψτε μου να αναφερθώ εν συντομία σε αυτές τις προσπάθειες – θα έλεγα αγώνες μας, για οικονομική δικαιοσύνη.
Αναλαμβάνοντας την χώρα αντιμετώπισα τον θυμό των εταίρων για την αναξιοπιστία των στατιστικών μας στοιχείων αλλά και τη μεγάλη απόκλιση σε ελλείμματα της χώρας που δημιουργούσαν ασφυξία δανεισμού.
Ζητήθηκε μεταξύ άλλων να ανεβάσουμε τους φόρους. Αντέτεινα, ότι υπήρχε ανάγκη για μεγαλύτερη διαφάνεια, καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και εξυγίανση των φορολογικών μηχανισμών από τη διαφθορά.
Έθεσα όμως και ένα ακόμα βασικό ζήτημα. Δεν μπορούσαν να ζητούν από την μια μεγαλύτερη φοροδοτική απόδοση για να αποπληρωθούν δάνεια σε funds και τράπεζες, όταν το ίδιο αυτό σύστημα, το χρηματοπιστωτικό, προωθούσε την φοροδιαφυγή μέσω των τραπεζών τους και των φορολογικών παραδείσων.
Έτσι ξεκίνησε ένας αγώνες, της Ελλάδας, να προωθήσουμε σοβαρές, ριζικές μεταρρυθμίσεις στο ευρωπαϊκό και διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Με αγώνα και μόνο σοβαρό σύμμαχο τον Gordon Brown, τον Οκτώβριο ήδη του 2009, κατάφερα να περάσω στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο απόφαση για την καταπολέμηση των φορολογικών παραδείσων και διαβάζω: «να εξεταστούν οι διάφορες επιλογές σχετικά με τη φορολόγηση του χρηματοοικονομικού τομέα που στοχεύουν στην παρεμπόδιση των φορολογικών παραδείσων και της φοροδιαφυγής.»
Καταθέτω στα πρακτικά την συγκεκριμένη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Πιο ήταν όμως το αποτέλεσμα – παρότι επαναλήφθηκε η απόφαση αυτή; Λόγω των συντηρητικών δυνάμεων στην ΕΕ παρεμποδίστηκε συστηματικά κάθε σοβαρή ενέργεια προς αυτήν την κατεύθυνση.
Δεύτερος αγώνας: να επιβληθεί φόρος επί των χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Το λεγόμενο Tobin Tax, που είχε θεσπισθεί από τις λεγόμενες Τίγρεις της Ασίας με τη δικιά τους οικονομική κρίση, για να σταματήσουν την κερδοσκοπική – σπεκουλαδόρικη συμπεριφορά διαφόρων funds που έπαιζαν με την τύχη τους.
Αυτό προχώρησε με τον αγώνα μας – τον οποίον πήγαμε και στη ευρωβουλή. Εισηγήτρια για τον θεσμό αυτόν, ήταν η Άννυ Ποδηματά, ευρωβουλευτής του κόμματος μας. Με μεγάλο αγώνα πέρασε από την πλειοψηφία της Ευρωβουλής, τελικά έγινε δεκτό και από την Επιτροπή της ΕΕ. Δυστυχώς και πάλι, τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και οι συντηρητικές δυνάμεις το τορπίλισαν.
Τρίτη πρόταση, την οποία και κατέθεσα στο COP Κοπεγχάγης, ως πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, αλλά και στην ΕΕ. Φόρος επί των αερίων του θερμοκηπίου, διοξείδιο του άνθρακος, μεθανίου, κλπ.
Που θα είχε και θετικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Και πάλι συντηρητικές δυνάμεις εμπόδισαν αυτή την προοπτική.
Αυτές οι προτάσεις έχουν και σήμερα μεγάλη σημασία.
Πάρτε το σημερινό Ταμείο Ανάκαμψης. Δημιουργήθηκε και μέσω δανεισμού της ΕΕ από τις διεθνείς αγορές. Αν θα υπάρξει συνέχεια αυτού του Ταμείου θα πρέπει να μπορεί να δανείζεται μέσω ευρωομολόγων η ΕΕ.
Μέχρι πρότινος μεγάλο ταμπού. Θυμηθείτε τι έγινε όταν εμείς το παλέψαμε το 2009.
Δανεισμός βέβαια, σημαίνει και αποπληρωμή. Στη πράξη, από φόρους των κρατών μελών της ΕΕ.
Άρα η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και των φορολογικών παραδείσων, οι φόροι σε χρηματοοικονομικές συναλλαγές και στα αέρια του θερμοκηπίου θα αποτελούσαν ίδιους πόρους της ΕΕ εξασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα του χρέους της.
Αυτό για την Ελλάδα είναι βέβαια καθοριστικής σημασίας. Γιατί θα εξασφάλιζε σοβαρή και μόνιμη επένδυση από ευρωπαϊκά κονδύλια στη μετάβαση σε μια πράσινη ανάπτυξη.
Δεν μείναμε βέβαια μόνο σε αυτά.
Ένας ακόμη αγώνας, ήταν η προσπάθεια μας να αντιμετωπίσουμε τις κερδοσκοπικές ορέξεις του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Υπήρχαν τα λεγόμενα CDS.
Για όσους συναδέλφους ίσως να μην θυμούνται ή γνωρίζουν, είναι τα λεγόμενα Πιστωτικά Παράγωγα Αθέτησης, συμβόλαια που παρέχουν ασφάλεια, προστασία κατά της αθέτησης μιας συγκεκριμένης χρέωσης.
Πολύ απλά αν χρεοκοπούσε η Ελλάδα θα είχαν εξασφαλίσει όσοι κατείχαν αυτά τα Παράγωγα σημαντικά κέρδη.
Στην πράξη αυτός ο μηχανισμός επέτρεπε – στον κάθε άσχετο αλλά με πολλά χρήματα -, να ποντάρει στη χρεοκοπία της Ελλάδας ελπίζοντας να χρεοκοπήσει για να κερδίσει.
Άρα, πολλές ισχυρές δυνάμεις είχαν βαλθεί να χρεοκοπήσει η Ελλάδα.
Η Ελλάδα, και προσωπικά εγώ, ξεκίνησα τότε αγώνα για τον έλεγχο και την ρύθμιση αυτής της πρακτικής που έβλαπτε βάναυσα και άδικα τα συμφέροντα μας.
Τέθηκε και πέρασε πρόταση μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τη ρύθμιση των CDS.
Πήγα στον Ομπάμα επιστολή με υπογραφές που πήρα από Μέρκελ, Σαρκοζί, Γιούνκερ για τη ριζική μεταρρύθμιση των CDS, με την οποία ζητούσαμε μεταξύ άλλων: «να αποτρέψουμε αδικαιολόγητη κερδοσκοπία, να αυξήσουμε τη διαφάνεια και να βελτιώσουμε τη σταθερότητα και ασφάλεια των συναλλαγών με παράγωγα».
Καταθέτω αντίγραφο της επιστολής στα πρακτικά
Θα θυμόσαστε βέβαια ότι κατηγορήθηκα για το αντίθετο από τον κ. Καμμένο που στράφηκε εναντίον του αδελφού μου Ανδρέα, ότι δήθεν έπαιζε με τα CDS για να χρεοκοπήσει την Ελλάδα.
Εκεί δηλαδή που αγωνιούσαμε να σώσουμε την Ελλάδα από την χρεοκοπία, κατηγορηθήκαμε ότι θέλαμε να κερδίσουμε από την χρεοκοπία της.
Βέβαια, ακολούθησε δικαστικός αγώνας του αδελφού μου σε βάρος του κ. Καμμένου, ο οποίος και καταδικάστηκε.
Σίγουρα όμως, υπήρχαν πολλοί αόρατοι και ανώνυμοι που θα κέρδιζαν από την χρεοκοπία της χώρας μας.
Δεν σταματήσαμε βέβαια εκεί.
Η αγωνία η δικιά μου όπως και του τότε Υπουργού Οικονομικών, Γιώργου Παπακωνσταντίνου, ήταν να χτυπήσουμε την φοροδιαφυγή του μεγάλου κεφαλαίου.
Συναντήσαμε τη Πρωθυπουργό της Ελβετίας, κα Μισελίν Ανν Μαρί Καλμί-Ρέι, που μετά από διαπραγματεύσεις μας διαβεβαίωσε ότι θα συνάψει συμφωνία μαζί μας, παρόμοια με αυτήν που έκανε με τη Γερμανία, όπου θα υπάρξει ένας φόρος παρακράτησης σε υπάρχοντα, μη δημοσιοποιημένα περιουσιακά στοιχεία που κατείχαν οι Γερμανοί κάτοικοι σε λογαριασμούς Ελβετικών τραπεζών. Ο φόρος αυτός προοριζόταν για την τακτοποίηση παρελθόντων περιπτώσεων φοροδιαφυγής χωρίς να αποκαλύπτονται οι ταυτότητες των κατόχων των λογαριασμών.
Δυστυχώς, αυτήν τη συμφωνία δεν την κυνήγησαν επόμενες κυβερνήσεις, αν και μεγάλα συμφέροντα εμπόδισαν ακόμα και την εφαρμογή της με την Γερμανία.
Και βέβαια, υπάρχει η περιβόητη ιστορία της Λίστας Λαγκάρντ.
Η εναγώνια προσπάθεια μας να χτυπήσουμε τη φοροδιαφυγή μας έφερε και στη περιβόητη ιστορία της Λίστας Λαγκάρντ.
Θυμίζω, ήταν δικιά μας πρωτοβουλία, πρωτοβουλία του τότε Υπουργού Οικονομικών Γιώργου Παπακωνσταντίνου, να κυνηγήσουμε την φοροδιαφυγή. Βρέθηκαν στοιχεία πολλών καταθετών σε Ελβετική τράπεζα μεταξύ τους και Ελλήνων.
Και πάλι, μοναδικός στόχος μας η αγωνιώδης προσπάθεια να μην χρεοκοπήσει η χώρα αλλά και να μην πληρώσει τα σπασμένα ο Ελληνικός λαός αλλά οι έχοντες σημαντικό πλούτο.
Διευκρινίζω, δεν ήταν ούτε είναι αμαρτία να έχει κανείς καταθέσεις στο εξωτερικό. Αυτό που εμείς επιδιώκαμε ήταν η φορολόγηση τους αν δεν είχαν ήδη πληρώσει φόρους.
Δυστυχώς, χτυπηθήκαμε αλύπητα για αυτήν την εθνική προσπάθεια μας. Και πολλές φορές αναρωτιέμαι, αν ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου πλήρωσε την δήθεν αλλοίωση στοιχείων για συγγενείς του, χωρίς κανένα πειστικό αποδεικτικό στοιχείο, ή πλήρωσε την εμμονή του, τη θετική του εμμονή, για φορολογική δικαιοσύνη στην χώρα μας.
Για αυτήν τη φορολογική δικαιοσύνη υπάρχουν τεράστιες αντιστάσεις. Και εντός της χώρας μας αλλά όπως σας απέδειξα και εκτός της χώρας.
Τεράστια μεγαθήρια πολυεθνικών είναι ισχυρότερα από εθνικά κράτη.
Οι ψηφιακές πλατφόρμες, οι φαρμακευτικές βιομηχανίες, οι αγροδιατροφικές βιομηχανίες, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι πολεμική βιομηχανία, οι ενεργειακοί κολοσσοί, έχουν πολύ μεγαλύτερη δύναμη από τις μεμονωμένες εθνικές κυβερνήσεις.
Αρκεί να δούμε μόνο και μόνο τον (δηλωμένο) προσωπικό πλούτο μερικών εξ αυτών:
Wealth of Elon Musk
2012: $2,000,000,000
2023: $245,600,000,000
Wealth of Jeff Bezos
2012: $18,400,000,000
2023: $168,200,000,000
Wealth of Mark Zuckerberg
2012: $17,500,000,000
2023: $116,600,000,000
Federal Minimum Wage
2012: $7.25
2023: $7.25
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Ανέφερα τη δικιά μας ιστορία, γιατί είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα των τεράστιων αντιστάσεων για φορολογική και οικονομική δικαιοσύνη στον κόσμο.
Και τελικά, χρειάστηκε ο Μπάιντεν να πάρει πρωτοβουλία και να προωθήσει μέσω του G20 και του ΟΟΣΑ τον Παγκόσμιο Ελάχιστο Φόρο, GMT.
Ευπρόσδεκτη η πρωτοβουλία του και οι προσπάθειες του ΟΟΣΑ. Μάλιστα, υπάρχει και μια εξαιρετική έκθεση για το θέμα αυτό, έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης, που έχει συντάξει ο πρώην συνάδελφος μας Γιώργος Κατρούγκαλος, και αξίζει να διαβαστεί.
Δεν θα μείνω στις διατάξεις αυτής της πρωτοβουλίας.
Επιδιώκει την καταπολέμηση της φόρο-αποφυγής, να μειώσει τα κίνητρα για τους φορολογικούς παραδείσους και να παράξει νέα έσοδα για τους προϋπολογισμούς.
Από την άλλη, υπάρχουν και κριτικές για το ότι δεν αντιμετωπίζει ριζικά τις οικονομικές ανισότητες, ο Piketty έχει προτείνει παγκόσμιο φόρο επί του πλούτου ενώ ο Στίγκλιτζ επιμένει να αλλάξουν και εντός των εθνών οι φορολογικές πολιτικές που παράγουν ανισότητες.
Επίσης, υπάρχουν φόβοι ότι τα περισσότερα έσοδα θα πάνε σε πλουσιότερες χώρες αφαιρώντας σημαντικούς πόρους από αναπτυσσόμενες περιοχές.
Σε κάθε περίπτωση, είναι μια σημαντική διεθνή πρωτοβουλία.
Όμως, υπάρχουν και θα υπάρχουν, τεράστιες αντιστάσεις και δυνάμεις που θα καταπολεμήσουν κάθε τέτοια προσπάθεια.
Η διεθνής συνεργασία για την ρύθμιση των αγορών και των πολυεθνικών είναι απαραίτητη αν θελουμε να σώσουμε το κοινωνικό κράτος, το κράτος δικαίου και τις δημοκρατίες μας από τη αυθαίρετη ισχύ του μεγάλου πλούτου.
Ίσως να είχε και ένα δίκιο ο Τρότσκι όταν έλεγε ότι σοσιαλισμός σε μια χώρα μόνο δεν γίνεται.
Αφού πράγματι το καπιταλιστικό σύστημα είναι διεθνοποιημένο, και ο εξανθρωπισμός του μόνο μέσα από αγώνες διεθνείς και μεταρρυθμίσεις διεθνείς θα προκύψει.
Ας το έχουμε αυτό σοβαρά υπόψη μας στις επερχόμενες ευρωεκλογές.
Η επικράτηση συντηρητικών δυνάμεων σημαίνει συνεχή αύξηση της ανισότητας, μεγαλύτερη φτωχοποίηση των χωρών μας, στέρηση κρίσιμων εσόδων απο την ΕΕ και μεγαλύτερη ισχύ για τον πλούτο.
Αντιθέτως, μια Ευρώπη προοδευτικών δημοκρατικών δυνάμεων μπορεί να σηκώσει το ανάστημα της και να επιβάλει δικαιοσύνη, ισότητα και βιώσιμη, αξιοβίωτη ανάπτυξη.
