25  Ιουλίου 1261: Η απελευθέρωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Λατίνους

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Σ. ΜΕΝΤΖΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

Δικηγόρου – Ειδ. Γραμματέα Ιστορικής Εταιρείας Αιγιαλείας

Από το Σχολείο – θυμάμαι –  μαθαίναμε ότι η πρώτη Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως το 1204 από τους Σταυροφόρους  Λατίνους ήταν η απαρχή της οριστικής Αλώσεως το 1453 από τους Τούρκους.

Στις 12 Απριλίου 1204 οι Σταυροφόροι μπήκαν από τα θαλάσσια τείχη. Η Πόλη που ως τότε είχε αντιμετωπίσει 17 πολιορκίες, για πρώτη φορά υπέκυψε στον εχθρό.  Την επομένη οι  Σταυροφόροι άρχισαν τις λεηλασίες, τις σφαγές, τους βιασμούς και την βεβήλωση εκκλησιών και της Αγίας Σοφίας!!! Ίσως ήσαν και χειρότεροι από τους Τούρκους και τα όσα φοβερά έκαναν το 1453. Το λένε πολλοί ιστορικοί.

Ωστόσο, η καρδιά της Ρωμιοσύνης δεν έπαψε να χτυπά. Συνέχισε την αντίσταση της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας, η οποία είχε την ευλογία να διοικηθεί από τρεις πολύ καλούς αυτοκράτορες: Τον Θεόδωρο Α΄ τον Λάσκαρη, τον Άγιο Ιωάννη Γ΄ Βατάτζη και τον Θεόδωρο Β΄ Λάσκαρη Βατάτζη.

Ύστερα από 57 χρόνια λατινικής κυριαρχίας, στις 25 Ιουλίου 1261 υλοποιήθηκε η Μεγάλη  Ιδέα των Ρωμιών εκείνης της εποχής, δηλαδή η ανάκτηση της Βασιλεύουσας.

Αυτό  συνέβη, επί αυτοκράτορος Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου, ο οποίος… καρπώθηκε τις δάφνες των Λασκαριδών.

Η Πόλη απελευθερώθηκε πολύ πιο εύκολα απ΄όσο αρχικά είχε εκτιμήσει ο αυτοκράτορας, χάρη σ΄ένα «τυχαίο» γεγονός: Τα ξημερώματα της 25^ης Ιουλίου 1261, μια ομάδα 50 περίπου ανδρών, υπό τον στρατηγό Αλέξιο Στρατηγόπουλο, εισήλθε από την τρύπα ενός παλιού υδραγωγείου στο εσωτερικό της Κωνσταντινουπόλεως! Το γεγονός μαθεύτηκε και στην φαντασία των Λατίνων θεωρήθηκε ότι είχε εισβάλει μεγάλη στρατιωτική δύναμη. Και καθώς ο Βενετικός στόλος είχε ήδη αποπλεύσει για πολεμική επιχείρηση και μαζί του και το μεγαλύτερο μέρος της φρουράς της Πόλης, πράγμα που ο Στρατηγόπουλος είχε πληροφορηθεί από τους Θρακιώτες χωρικούς που έμπαιναν ελεύθερα στην Κωνσταντινούπολη (με την επωνυμία «θεληματάριοι») , πανικόβλητοι οι Φραγκοι τράπηκαν σε φυγή!

Οι  άνδρες που είχαν εισέλθει άνοιξαν τις πύλες της αφύλαχτης Πόλεως και ο στρατός του Στρατηγόπουλου εισήλθε θριαμβευτικά σ΄αυτήν! Ο Βαλδουΐνος διέφυγε ντυμένος καλόγερος και τον ακολούθησαν  όσοι στρατιώτες είχαν απομείνει, μαζί με τον Λατίνο Πατριάρχη και τους άρχοντες.

Η ανάκτηση της Κωνσταντινουπόλεως, δυνητικά υπήρξε μια δεύτερη  ευκαιρία για την αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας. Ωστόσο η πολιτική του Μιχαήλ και των διαδόχων (πλην ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων) δεν ανταποκρίθηκε στα κελεύσματα των καιρών! Η παρακμή ήταν συνεχής και οδήγησε στην οριστική κατάλυση της Αυτοκρατορίας στις 29 Μαΐου 1453…