Η Ελλάδα του Χθες: Φτώχεια με Ήθος
Η Ελλάδα του 1940 φορούσε τρύπια ρούχα, μα είχε καθαρό βλέμμα. Έστελνε τα παιδιά της στο σχολείο με μολύβι μισό και ψυχή ολόκληρη. Έγραφε «πατρίδα» με αίμα και «ελευθερία» με πράξη. Οι δάσκαλοι δίδασκαν χωρίς θρανία, χωρίς διαδραστικούς πίνακες, μα με λόγο που φώτιζε συνειδήσεις. Γιατί τότε, η Παιδεία δεν ήταν εργαλείο∙ ήταν φλόγα, και οι άνθρωποι άναβαν απ’ αυτή.
Η Ελλάδα του Σήμερα: Αφθονία με Κενό
Τότε, πολεμούσαν για τη γη τους, για την ψυχή τους, για το δικαίωμα να λένε όχι. Σήμερα, πολεμάμε για βαθμούς, για επιδόσεις, για «μόρια». Η λέξη «ελευθερία» αντικαταστάθηκε από τη λέξη «πιστοποίηση». Το σχολείο, από φάρος, έγινε φάκελος. Το παιδί, από όνειρο, έγινε αριθμός μητρώου.
Το Γραφειοκρατικό Τέρας
Και μέσα σ’ αυτή την Ελλάδα του σήμερα, το σύστημα έχει απλώσει τα πλοκάμια του παντού. Ένα σύστημα που δεν αντέχει τη σκέψη, που δεν θέλει ερωτήσεις, παρά μόνο υπακοή. Ένα γραφειοκρατικό τέρας που γεννά φόρμες, πίνακες και ηλεκτρονικές αποτυπώσεις. Μια καθημερινή παρακολούθηση που βαφτίζεται «λογοδοσία». Δάσκαλοι σκυφτοί, εγκλωβισμένοι σε πλατφόρμες. Όχι για να διδάξουν, μα για να αποδείξουν πως διδάσκουν. Κάθε μέρα, νέες απαιτήσεις: προγράμματα, σχέδια, καταγραφές, παρουσίες, αναφορές. Ο δάσκαλος γίνεται υπάλληλος του συστήματος, ο μαθητής καταναλωτής της γνώσης, κι ο γονιός θεατής μιας παράστασης δίχως ψυχή.
Η Αξία που δεν Μετριέται
Ο κρατικός μηχανισμός μετρά τα πάντα — εκτός από την ανθρώπινη αξία. Προκαλεί πίεση, άγχος, νευρικότητα∙ κι όταν δεν αντέχουμε άλλο, η βία βρίσκει χώρο να ανθίσει μέσα στα σχολεία, εκεί όπου κάποτε άνθιζε το φως. Κι η άγνοια φοράει πια ρούχα μοντέρνα, έχει tablets και wifi — μα δεν έχει κρίση. Η Ελλάδα του 1940 γεννούσε ανθρώπους. Η Ελλάδα του σήμερα παράγει αρχεία. Τότε, υπήρχε φτώχεια αλλά και ήθος. Τώρα, υπάρχει αφθονία αλλά και κενό.
Οι Αόρατοι Ήρωες της Αντίστασης
Κι όμως, δεν τελειώσαμε. Όχι ακόμα. Γιατί ακόμη, σε κάποια τάξη, υπάρχει ένας δάσκαλος που δεν υποτάσσεται στο σύστημα, που αφήνει κατά μέρος τους πίνακες και τις φόρμες και μιλά στα παιδιά για αλήθεια, για ελευθερία, για αξιοπρέπεια. Υπάρχει ένα παιδί που ρωτάει «γιατί έτσι;» και δεν φοβάται να το πει. Υπάρχει ένας γονιός που αντιστέκεται στην απάθεια και μαθαίνει να βλέπει πίσω από τα «δελτία». Αυτοί είναι οι νέοι ήρωες — οι αόρατοι. Δεν φορούν στολές, μα κουβαλούν μέσα τους το πνεύμα του ’40: την ανυπακοή απέναντι στο ψέμα, την πίστη στη δύναμη του ανθρώπου, την επιμονή να μορφώνεις, όχι να συμμορφώνεις.
Το Κάλεσμα για ένα Νέο «Όχι»
Η Ελλάδα του 1940 μας χάρισε το ιστορικό της «Όχι». Η Ελλάδα του σήμερα οφείλει να πει το δικό της — ένα Όχι πιο βαθύ, πιο επίμονο, πιο ουσιαστικό. Όχι στην απάθεια, όχι στην αδικία, όχι στην άγνοια που καμουφλάρεται ως πρόοδος. Να ξαναγεννηθεί η Παιδεία — όχι στα χαρτιά, αλλά στις καρδιές. Να ξαναγίνει ο δάσκαλος οδηγός, το σχολείο κύτταρο ζωής, ο μαθητής σπόρος ελευθερίας.
Η Ελπίδα Γεννιέται στην Τάξη
Κι αν κάτι μπορεί να μας σώσει, δεν είναι η τεχνολογία ούτε οι μεταρρυθμίσεις. Είναι η σπίθα της γνώσης, η ανυπακοή του πνεύματος, το βλέμμα του παιδιού που διψά να μάθει, όχι να συμμορφωθεί. Η Ελλάδα του αύριο δεν θα χτιστεί με υπολογιστικά φύλλα, ούτε με αποφάσεις υπουργείων. Θα χτιστεί μέσα στις τάξεις, από ανθρώπους που τολμούν να πουν «φτάνει». Που αρνούνται να παραδώσουν τη σκέψη τους, τη φωνή τους, την ψυχή τους. Και τότε, όταν το παιδί θα σηκώσει το χέρι στην τάξη όχι για να απαντήσει, αλλά για να ρωτήσει — «Γιατί πρέπει να είναι έτσι;» — εκείνη τη στιγμή, θα έχει ξαναγεννηθεί η Ελλάδα του Φωτός, η Ελλάδα της Αντίστασης, η Ελλάδα της Αλήθειας.

















