Ίδια ημερομηνία λήξεως με το Ταμείο Ανάκαμψης φαίνεται ότι θα έχει το αναπτυξιακό «θαύμα» της Ελλάδας. Όπως προβλέπει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, από το 2027 ο ρυθμός ανάπτυξης της Ελλάδας θα «φρενάρει» και θα υποχωρήσει στο ίδιο ποσοστό με τον ρυθμό της ευρωζώνης, ενώ τα προηγούμενα χρόνια η ελληνική οικονομία «έτρεχε» με ταχύτερους ρυθμούς από την ευρωζώνη.
Στην τελευταία του έκθεση για την Ευρώπη, το Ταμείο προβλέπει ότι τη διετία 2025 – 2026, όταν ακόμη θα συνεχίζεται η ροή κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, η Ελλάδα θα έχει ρυθμό ανάπτυξης 2%, αρκετά υψηλότερο από το 1,1% – 1,2% της ευρωζώνης.
Όμως, το 2027, όταν θα έχει σταματήσει πλέον η ροή επιδοτήσεων και δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης, η ελληνική οικονομία θα «φρενάρει», με τον ρυθμό ανάπτυξης να υποχωρεί στο 1,5%. Στο μεταξύ, η ευρωζώνη θα έχει ανακάμψει, φθάνοντας σε ένα ρυθμό ανάπτυξης 1,4%, περιορίζοντας στο ελάχιστο τη διαφορά από την Ελλάδα, κάτι που σημαίνει ότι η σύγκλιση με την Ευρώπη θα σταματήσει.
Είναι ενδιαφέρον ότι ακόμη και η γερμανική οικονομία, που εμφάνισε αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης το 2024 και προβλέπεται να κρατήσει πολύ χαμηλούς ρυθμούς το 2025 και το 2026, κάτω από 1%, το 2027 θα έχει «πιάσει» την Ελλάδα, με προβλεπόμενο ρυθμό ανάπτυξης 1,5%.
Το Ταμείο, στην έκθεση του Άρθρου IV για την Ελλάδα που είχε δημοσιεύσει τον Απρίλιο, είχε προβλέψει ότι η λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης θα «προσγείωνε» την ελληνική οικονομία σε ρυθμούς ανάπτυξης αρκετά βραδύτερους, τονίζοντας ότι μεσοπρόθεσμα, δηλαδή από το 2027, η ανάπτυξη αναμένεται να μετριασθεί στο 1,4%. Αυτή η επιβράδυνση αποδίδεται από το Ταμείο, μεταξύ άλλων, στη λήξη της χρηματοδότησης από το Next Generation EU (NGEU) και στους δημογραφικούς περιορισμούς.
Η επίδραση του Ταμείου Ανάκαμψης
Το Ταμείο Ανάκαμψης (Next Generation EU – NGEU) είναι ένας βασικός παράγοντας για την τρέχουσα και μελλοντική ανάπτυξη της Ελλάδας, σύμφωνα με το ΔΝΤ, καθώς, όπως εκτιμά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή η Ελλάδα θα λάβει βραχυπρόθεσμα (ως το τέλος του 2026) ώθηση 4,5% του ΑΕΠ, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (1,4%).
Η σταθερή εφαρμογή των επενδύσεων και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων του NGEU αναμένεται να επιφέρει μια διαρκή άνοδο στην δυνητική ανάπτυξη. Η Ελλάδα είναι ένας από τους μεγαλύτερους αποδέκτες κεφαλαίων NGEU ως ποσοστό του ΑΕΠ, με συνολική κατανομή περίπου €36 δισ. (16% του ΑΕΠ του 2023).
Η υλοποίηση προχωρά με σταθερό ρυθμό και αναμένεται να ολοκληρωθεί πλήρως έως το τέλος του 2026 για τις επιχορηγήσεις (δημόσιες επενδύσεις) και έως το τέλος του 2028 για τα δάνεια (ιδιωτικές επενδύσεις).
Πάντως, το ΔΝΤ σημειώνει ότι οι καθυστερήσεις στην εκτέλεση των έργων που χρηματοδοτούνται από το NGEU (π.χ. λόγω διοικητικών απαιτήσεων ή φυσικών καταστροφών) αποτελούν πιθανό αντίξοο παράγοντα που θα μπορούσε να περιορίσει τις επενδύσεις και την παραγωγικότητα.
Κινητήριες δυνάμεις της ανάπτυξης και κίνδυνοι
Εκτός από τις επενδύσεις του NGEU, η ανάπτυξη στηρίζεται στη σταθερή αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, η οποία υποστηρίζεται από τη θετική εξέλιξης της απασχόλησης και την αύξηση των εισοδημάτων.
Οι κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης είναι ισορροπημένοι:
- Επιβράδυνση της ανάπτυξης στις κύριες χώρες της ζώνης του ευρώ, επιδείνωση των περιφερειακών συγκρούσεων και αυξημένη αβεβαιότητα στην παγκόσμια πολιτική αποτελούν τους καθοδικούς κινδύνους για την ελληνική ανάπτυξη.
- Ισχυρότερη του αναμενόμενου ανάκαμψη των οικονομιών της ζώνης του ευρώ και επιτάχυνση των φιλόδοξων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ανάπτυξη για να υπερβεί τις προβλέψεις.
Ρυθμοί ανάπτυξης % | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 |
Ευρώπη | 1,9 | 1,5 | 1,6 | 1,8 |
Προηγμένες Ευρωπαϊκές Οικονομίες | 1,1 | 1,3 | 1,3 | 1,5 |
Ευρωζώνη | 0,9 | 1,2 | 1,1 | 1,4 |
Αυστρία | -1 | 0,3 | 0,8 | 1,6 |
Βέλγιο | 1 | 1,1 | 1 | 1,3 |
Κροατία | 3,9 | 3,1 | 2,7 | 2,6 |
Κύπρος | 3,4 | 2,9 | 2,8 | 2,8 |
Εσθονία | -0,1 | 0,5 | 1,5 | 1,8 |
Φινλανδία | 0,4 | 0,5 | 1,3 | 1,3 |
Γαλλία | 1,1 | 0,7 | 0,9 | 1,2 |
Γερμανία | -0,5 | 0,2 | 0,9 | 1,5 |
Ελλάδα | 2,3 | 2 | 2 | 1,5 |
Ιρλανδία | 2,6 | 9,1 | 1,3 | 2,5 |
Ιταλία | 0,7 | 0,5 | 0,8 | 0,6 |
Λετονία | -0,4 | 1 | 2,2 | 2,4 |
Λιθουανία | 2,7 | 2,7 | 2,9 | 2,1 |
Λουξεμβούργο | 0,4 | 1,2 | 2,1 | 2,3 |
Μάλτα | 6,8 | 3,9 | 3,9 | 4 |
Ολλανδία | 1,1 | 1,4 | 1,2 | 1,4 |
Πορτογαλία | 1,9 | 1,9 | 2,1 | 1,5 |
Σλοβακία | 2,1 | 0,9 | 1,7 | 2,5 |
Σλοβενία | 1,7 | 1,1 | 2,3 | 2,5 |
Ισπανία | 3,5 | 2,9 | 2 | 1,7 |
Δανία | 3,5 | 1,8 | 2,2 | 1,6 |
Σουηδία | 0,8 | 0,7 | 1,9 | 1,8 |
Τσεχία | 1,2 | 2,3 | 2 | 2 |
Ουγγαρία | 0,5 | 0,6 | 2,1 | 2,3 |
Πολωνία | 2,9 | 3,2 | 3,1 | 2,9 |
Βουλγαρία | 2,8 | 3 | 3,1 | 2,8 |
Ρουμανία | 0,8 | 1 | 1,4 | 2,7 |