Εκπαιδευτικός στην Ελλάδα : Ένα επικίνδυνο επάγγελμα

Μαρίνος Σκανδάμης

Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι το λειτούργημα του δασκάλου ή του καθηγητή μέσης εκπαίδευσης θα εξελισσόταν σε ένα αγωνιώδες επάγγελμα με καθημερινούς κινδύνους πειθαρχικών διώξεων, μιντιακού διασυρμού, ακόμη και φυλάκισης.

Πολύ συχνά απασχολούν τον τύπο περιπτώσεις εκπαιδευτικών που ερευνώνται για υποθέσεις σχολικής βίας σαν οι ίδιοι να είχαν επιδιώξει την εκδήλωσή της, έχοντας φθάσει μάλιστα στο σημείο κάποιοι από αυτούς να σύρονται με το περιπολικό στην αστυνομία λόγω υποβληθεισών μηνύσεων.

Κατανοεί κανείς βεβαίως την αγωνία των γονιών για την ασφάλεια των παιδιών τους και την ανάγκη για διαρκή επαγρύπνηση των διδασκόντων, προφανώς όμως δεν είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιας βαρύτητας για να τυγχάνουν απαράλλακτης αντιμετώπισης.

Και ακόμη, κοντά στον έλεγχο των εκπαιδευτικών υπάρχει και ένας παράλληλος ποινικός έλεγχος ανηλίκων μαθητών για συμπεριφορές εις βάρος συμμαθητών τους, αλλά και μονίμως πια ένας όμοιος έλεγχος των γονέων για την παραμέληση της εποπτείας των υπαίτιων ανηλίκων.  

Στο πλαίσιο αυτό υποτιμάται ότι η στιγματιστική διαδικασία εις βάρος των ανηλίκων και ιδίως η σύλληψη, η προκαταρκτική εξέταση και το ποινικό δικαστήριο, μπορεί αντί να νουθετήσουν ένα παιδί να το μετατρέψουν σε μελλοντικό εγκληματία. Η εγκληματολογική θεωρία της ετικέτας (labeling theory) έχει καταδείξει εδώ και δεκαετίες αυτές τις διαστάσεις για την ψυχολογία των ανηλίκων.

Όμως, η άγρια δικαστικοποίηση του σχολικού περιβάλλοντος και η αφιλτράριστη ποινικοποίηση της συμπεριφοράς μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών, υποβαθμίζει τον παιδαγωγικό ρόλο της εκπαίδευσης.

Θεωρώ ότι έχει έλθει πια η ώρα για μια μεγάλη δημόσια συζήτηση, που θα συμπεριλαμβάνει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (αρμόδια υπουργεία, συλλογικούς φορείς της εκπαίδευσης και των γονιών, υπεύθυνους σχολικής ζωής, ειδικούς επιστήμονες, εξειδικευμένους δικαστικούς λειτουργούς κ.λπ.) ώστε να καθοριστούν τα νομικά όρια που διαχωρίζουν τις περιπτώσεις όπου η σχολική ή άλλη διαμεσολάβηση θα επιλύει πραγματικά και αποκλειστικά τα ζητήματα χωρίς να χρειάζεται η σκληρή ποινική διαδικασία, η οποία πρέπει να περιορίζεται μόνο στις επίσης πραγματικά σοβαρές περιπτώσεις αδικημάτων.

Δεν αντέχουμε πια άλλα παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς με χειροπέδες.

Ο Μαρίνος Σκανδάμης είναι Διδάκτωρ Νομικής – Δικηγόρος, πρ. Γενικός Γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής στο Υπουργείο Δικαιοσύνης