Νέα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ

Στη λήψη νέων μέτρων για την πάταξη της φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ, σε όλα τα κράτη μέλη, δρομολογεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς οι απάτες στον ΦΠΑ στο ενδοκοινοτικό εμπόριο κοστίζει περί τα 100 δισ. ευρώ, στον κοινοτικό προϋπολογισμό.

Πρόκειται για το πακέτο «ΦΠΑ στην Ψηφιακή Εποχή» ή ViDA το οποίο εισάγει τρεις βασικούς πυλώνες δράσης, οι οποίοι καλύπτουν διαφορετικές πτυχές του συστήματος ΦΠΑ και προσδοκούν να αντιμετωπίσουν την υψηλή φοριοδιαφυγή και άλλες προκλήσεις. Ειδικότερα:

1. Ο πρώτος πυλώνας αφορά τις ψηφιακές απαιτήσεις αναφοράς (Digital Reporting Requirements – DRR). Αυτό σημαίνει ότι από το 2030 και μετά, όλες οι διασυνοριακές συναλλαγές θα απαιτούν ηλεκτρονική τιμολόγηση και αναφορά σε πραγματικό χρόνο. Η μετάβαση αυτή αναμένεται να μειώσει σημαντικά τη φοροδιαφυγή, υπολογιζόμενη σε 11 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, ενώ ταυτόχρονα θα ελαχιστοποιήσει το διοικητικό κόστος για τις επιχειρήσεις κατά περισσότερα από 4,1 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο.
2. Ο δεύτερος πυλώνας εστιάζει στην οικονομία των πλατφορμών. Οι πλατφόρμες που διευκολύνουν υπηρεσίες όπως η βραχυχρόνια μίσθωση καταλυμάτων και οι μεταφορές επιβατών θα καθίστανται υπεύθυνες για τη συλλογή και απόδοση του ΦΠΑ, όταν οι χρήστες τους δεν το κάνουν. Αυτή η αλλαγή θα δημιουργήσει πιο δίκαιους όρους ανταγωνισμού μεταξύ ψηφιακών και παραδοσιακών υπηρεσιών, ενώ παράλληλα θα απλοποιήσει τη συμμόρφωση για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε ψηφιακό περιβάλλον.
3. Ο τρίτος πυλώνας, η Ενιαία Εγγραφή ΦΠΑ (Single VAT Registration – SVR), επεκτείνει το επιτυχημένο μοντέλο One Stop Shop (OSS) και σε νέες κατηγορίες συναλλαγών, κυρίως B2C. Επιπλέον, εισάγει το σύστημα Transfer of Own Goods (TOOG), που θα μειώσει σημαντικά τις περιπτώσεις πολλαπλής εγγραφής ΦΠΑ σε διαφορετικά κράτη μέλη, κάνοντας την όλη διαδικασία πιο εύκολη και αποδοτική.

Τα προβλήματα

Ωστόσο, η υλοποίηση αυτών των μέτρων δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εντοπίσει διάφορους κινδύνους, όπως η ετοιμότητα των συστημάτων πληροφορικής των κρατών μελών, η πιθανή διαφορετική ερμηνεία των κανόνων από τις εθνικές αρχές, και η ανάγκη για έγκαιρη προσαρμογή των νομικών πλαισίων.

Για παράδειγμα, η προετοιμασία των συστημάτων ψηφιακής αναφοράς θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι την 1η Ιουλίου 2030, διαφορετικά μπορεί να προκύψουν καθυστερήσεις και πρόσθετες δυσκολίες.

Επιπλέον, η πρόκληση της οικονομίας των πλατφορμών αφορά την ανάγκη για ομοιόμορφες απαιτήσεις σε όλα τα κράτη μέλη, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο δημιουργίας «φυλών» κανόνων που θα δυσκολεύουν τις πολυεθνικές πλατφόρμες.

Η στρατηγική περιλαμβάνει, επίσης, χρονοδιαγράμματα και οδικούς χάρτες που θα διασφαλίσουν τον συντονισμό και την αποτελεσματικότητα της υλοποίησης. Αυτό αποτελεί ζωτικής σημασίας, καθώς η επιτυχής εφαρμογή των νέων μέτρων αναμένεται να αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη, εκτιμώμενα μεταξύ 172 και 214 δισ. ευρώ μέσα σε μια δεκαετία.

Από αυτά, περίπου 51 δισ. ευρώ θα προέλθουν από τις εξοικονομήσεις των επιχειρήσεων, που μέχρι τώρα αντιμετώπιζαν δυσκολίες στη συμμόρφωση και στη διαχείριση ΦΠΑ σε διασυνοριακές συναλλαγές.

Η υλοποίηση αυτής της στρατηγικής αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση, αλλά και μια ευκαιρία για την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναβαθμίσει το φορολογικό της σύστημα, να καταπολεμήσει τη φοροδιαφυγή και να δημιουργήσει ένα πιο απλό και διαφανές πλαίσιο για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες.

Με την υποστήριξη των κρατών μελών και των επιχειρήσεων, το πακέτο ViDA φιλοδοξεί να αποτελέσει τον πυλώνα μιας σύγχρονης, ψηφιακής και ανταγωνιστικής Ευρωπαϊκής Ενιαίας Αγοράς.