Αλέξης Μητρόπουλος: Συντάξεις πείνας οι νέες συντάξεις τού ιδιωτικού τομέα

 
Κατά 41,2% χαμηλότερες οι συντάξεις του ιδιωτικού τομέα από τις συντάξεις τού Δημοσίου, τον Απρίλιο 2025!

Αποκαλυπτικά τα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας (Π/Σ «ΗΛΙΟΣ» της ΗΔΙΚΑ ΑΕ) 8 στους 10 χαμηλοσυνταξιούχους προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα

Η κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών στις προσαυξήσεις των υπερωριών θα μειώσει περαιτέρω τις νέες συντάξεις στον ιδιωτικό τομέα

Η κατάρρευση των μισθών του ιδιωτικού τομέα κατά την περίοδο των Μνημονίων, αλλά και της υγειονομικής κρίσης, είχαν άμεσο αντίκτυπο στο ύψος των νέων συντάξεων μετά το 2019 και ιδιαίτερα στις νέες συντάξεις των ασφαλισμένων του ιδιωτικού τομέα (εργάτες, υπάλληλοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες, επιστήμονες), όπως είχαμε καταδείξει με εκτενή ανάλυσή μας και στο φύλλο 147 στις 2-11-2024 στην «Εφημερίδα όλων των Συνταξιούχων 60+».

Το «πάγωμα» των αυξήσεων στους μισθούς, η κατάργηση αρκετών επιδομάτων, το «πάγωμα» των τριετιών για την περίοδο 2012-2023, η μη χορήγηση ακόμη και σήμερα των οικογενειακών επιδομάτων στους εργαζόμενους μετά το 2012, η αδρανοποίηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, η εφαρμογή από τον ΟΜΕΔ -όλα τα προηγούμενα χρόνια- των μνημονιακών πολιτικών στους μισθούς, καθώς και η επιλογή χαμηλών εισφορών από τους ελεύθερους επαγγελματίες-αγρότες λόγω της φτωχοποίησής τους, όχι μόνο οδήγησαν στην κατάρρευση των μισθών τού ιδιωτικού τομέα, αλλά επηρέασαν (όπως ήταν επακόλουθο) και το ύψος των νέων συντάξεων, κυρίως αυτών που χορηγήθηκαν μετά το 2022.

Ι. Κατά 41,2% χαμηλότερες οι συντάξεις του ιδιωτικού τομέα από του δημοσίου τον Απρίλιο 2025

Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας (Πληροφοριακό Σύστημα «ΗΛΙΟΣ» της ΗΔΙΚΑ ΑΕ) από τη «Μηνιαία απεικόνιση των συνταξιοδοτικών παροχών» για τον Απρίλιο 2025, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα είναι κατά 41,2% χαμηλότερος από τον αντίστοιχο μέσο όρο για τους συνταξιούχους του Δημόσιου τομέα, όπως και τα έτη 2022-2024.

Πιο συγκεκριμένα, για τον Απρίλιο 2025, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανήλθε σε 774,18 €, ενώ για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ο μέσος όρος δαπάνης ανήλθε σε 1.317,43 € (διαφορά 543,25 € ή 41,2%), όπως αποδεικνύεται από τον αντίστοιχο Πίνακα 5 (σελίδα 8) της μηνιαίας απεικόνισης συνταξιοδοτικών παροχών.

Η μεγάλη διαφορά των 543,25 € (1.317,43 – 774,18) ανάμεσα στις συντάξεις των δύο κύριων φορέων ασφάλισης της χώρας τον Απρίλιο 2025 και σε ποσοστό 41,2%, προκαλεί ανησυχία, πλην του ότι αποδεικνύει την ύπαρξη συνταξιούχων «δύο ταχυτήτων» και μάλιστα όλως αναιτιολόγητα και παράνομα.

Την ίδια περίοδο, εξάλλου, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους-ανασφάλιστους υπερήλικες του ΟΠΕΚΑ ανέρχεται στο ποσό των 356,36 €!

Εξάλλου και τους δύο προηγούμενους μήνες, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους από ιδιωτικό και δημόσιο τομέα είχε μεγάλη απόκλιση. Πιο συγκεκριμένα:

–Τον Φεβρουάριο 2025, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανήλθε σε 782,99 €, ενώ για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ο μέσος όρος δαπάνης ανήλθε σε 1.264,35 € (διαφορά 481,36 € ή 38,07%).

–Τον Μάρτιο 2025, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανήλθε σε 765,98 €, ενώ για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ο μέσος όρος δαπάνης ανήλθε σε 1.216,92 € (διαφορά 450,94 € ή 37%).

ΙΙ. Κατά 37% χαμηλότερες οι νέες συντάξεις του ιδιωτικού τομέα από τις νέες συντάξεις του δημοσίου ολόκληρο το 2024

Στον παρακάτω Πίνακα αποτυπώνουμε τον μέσο όρο δαπάνης σύνταξης για τους 12 μήνες του έτους 2024, καθώς και τις αντίστοιχες διαφορές των δύο κατηγοριών συνταξιούχων αριθμητικά και ποσοστιαία, σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα στοιχεία στις αντίστοιχες ανωτέρω μηνιαίες απεικονίσεις του Π/Σ «ΗΛΙΟΣ» της ΗΔΙΚΑ ΑΕ.

Από τον ανωτέρω πίνακα προκύπτει ότι, για το έτος 2024, ο μέσος όρος της ανωτέρω ποσοστιαίας μείωσης ανήλθε στο 36,93%.

Τα ενδιαφέροντα και ταυτόχρονα απογοητευτικά ευρήματα του Συστήματος «ΗΔΙΚΑ/ΗΛΙΟΣ», που εποπτεύεται από το Υπουργείο Εργασίας, αποτελούν και αποστομωτική απάντηση στους δανειστές και τους Έλληνες μνημονιακούς πολιτικούς και επιστήμονες, που ακόμη και σήμερα επιμένουν ότι στην Ελλάδα οι συνταξιούχοι συνεχίζουν να λαμβάνουν υψηλές κατά μέσο όρο συντάξεις.

ΙΙΙ. Η κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών στις προσαυξήσεις των υπερωριών θα μειώσει περαιτέρω τις νέες συντάξεις στον ιδιωτικό τομέα

Με το άρθρο 41 του ν. 5184/2025 (ΦΕΚ Α 34) καταργήθηκαν οι ασφαλιστικές εισφορές στην προσαύξηση όλων των μορφών πρόσθετης εργασίας. Εκεί ορίζεται ότι: «Στην περίπτωση προσαύξησης των αποδοχών των εργαζόμενων πλήρους απασχόλησης κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 143, περί επιδόματος νυκτερινής εργασίας, 184, περί αμοιβής υπερεργασίας και υπερωρίας και 209, περί προσαύξησης αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και τις αργίες του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (π.δ. 80/2022, Α’ 222), το συνολικό ποσό της ασφαλιστικής εισφοράς ασφαλισμένων μισθωτών και εργοδοτών υπολογίζεται επί του ποσού των πάσης φύσεως αποδοχών των εργαζομένων, χωρίς να προσμετράται η προσαύξηση αυτή, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης.».

Η κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών στις προσαυξήσεις όλων των μορφών πρόσθετης εργασίας (υπερεργασία, υπερωρίες, νυχτερινά, Κυριακές-αργίες) θεσπίστηκε ως «αντιστάθμισμα» στους εργοδότες για τη γενικευμένη χρήση τής Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας (ΨΚΕ). Η κυβέρνηση δηλαδή, για να αποφύγει τις αντιδράσεις της εργοδοσίας στην υποχρεωτική και γενικευμένη χρήση της ΨΚΕ, την απάλλαξε από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών επί των προσαυξήσεων στην πρόσθετη εργασία.

Έτσι, από 6-3-2025, αναφορικά με τους μισθωτούς τού ιδιωτικού τομέα με πλήρη απασχόληση, τα ποσά που αντιστοιχούν σε προσαυξήσεις των επιδομάτων νυχτερινής εργασίας, αμοιβής υπερεργασίας, υπερωρίας και προσαύξησης αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες, ΔΕΝ υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές (εργατικές και εργοδοτικές), όπως εξειδικεύεται και με παραδείγματα στην υπ’αριθ. 8/2025 Εγκύκλιο του ΕΦΚΑ.

Πρόκειται για ρύθμιση που θα επιφέρει στο μέλλον δυσμενείς συνέπειες στους εργαζόμενους αφού θα προσφέρουν νυχτερινή εργασία, υπερεργασία, υπερωρίες και εργασία κατά τις Κυριακές κ.λπ. χωρίς να είναι ασφαλισμένοι σε περίπτωση πιθανού εργατικού ατυχήματος και χωρίς να αυξάνουν τα ένσημά τους για τη μελλοντική συνταξιοδότησή τους.

IV. Με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο η κυβέρνηση καταργεί τις ασφαλιστικές εισφορές στις οικειοθελείς παροχές τού εργοδότη και στις προσαυξήσεις των ΣΣΕ

Σύμφωνα με το εξαγγελθέν σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας που θα τεθεί τις προσεχείς ημέρες σε διαβούλευση, η κυβέρνηση θα καταργήσει τις ασφαλιστικές εισφορές και επί όλων των οικειοθελών παροχών των εργοδοτών προς τους εργαζόμενους καθώς και επί των προσαυξήσεων σε ορισμένα επιδόματα που προβλέπονται από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ)!

Γίνεται προφανές ότι η τελευταία εξαγγελία, αν ψηφιστεί και υλοποιηθεί, θα μειώσει περαιτέρω τις νέες συντάξεις του ιδιωτικού τομέα αλλά και θα στερήσει χρήσιμους πόρους από τον ΕΦΚΑ και γενικά από το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.

Από όλα τα παραπάνω, γίνεται σαφές ότι η κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών στη νυχτερινή εργασία, την υπερεργασία, τις υπερωρίες, την αμοιβή για εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες, για τους εργαζομένους με πλήρη απασχόληση, στις οικειοθελείς παροχές των εργοδοτών καθώς και σε επιδόματα που προβλέπονται από ΣΣΕ, δεν είναι στη σωστή κατεύθυνση διότι, αφενός μεν θα περιοριστούν τα έσοδα του ΕΦΚΑ, αφετέρου δε -και κυρίως- θα μειωθούν οι συντάξεις των νέων ασφαλισμένων καθόσον υπερεργασία, υπερωρίες, νυχτερινά και εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες συμβάλλουν στον συντάξιμο μισθό και συνυπολογίζονται για το τελικό ύψος τής σύνταξής τους.

Η κυβέρνηση θα μπορούσε να βρει άλλους τρόπους για να ενισχύσει την εργοδοσία (κυρίως του τουρισμού, της εστίασης αλλά και του λιανεμπορίου και της βιομηχανίας), χωρίς να στερήσει τους μελλοντικούς συνταξιούχους από σημαντικό τμήμα τής σύνταξής τους καταργώντας τις ασφαλιστικές εισφορές σε όλες τις παραπάνω μορφές αμειβόμενης μισθωτής εργασίας (πέραν του 8ώρου).

Κατά συνέπεια, είναι προφανές ότι οι χαμηλοί μισθοί και η φτωχοποίηση των μισθωτών τού ιδιωτικού τομέα («working poors») θα εντείνει περαιτέρω τη «συνταξιοδοτική φτώχεια» («pension poverty») των σημερινών αλλά και των μελλοντικών συνταξιούχων. Όχι μόνο ως συνέπεια των μνημονιακών περικοπών και της απαγόρευσης της αύξησης των συντάξεων («πάγωμα» αυξήσεων) μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022 (άρθρο 3 ν. 4475/2017), αλλά και λόγω της σημερινής μείωσης των μισθών τού ιδιωτικού τομέα, κυρίως μέσω της υπερφορολόγησής τους αλλά και του θηριώδη πληθωρισμού που, παρά τις όποιες προσπάθειες, παραμένει ο υψηλότερος στην ΕΕ.

Έτσι η φτωχοποίηση μισθωτών και συνταξιούχων, που αποτελούν «συγκοινωνούντα δοχεία», συντηρείται, γενικεύεται και με τις πρόσφατες εξαγγελίες τής σημερινής κυβέρνησης δυστυχώς ενισχύεται και θα πλήξει κυρίως τους νέους συνταξιούχους τού ιδιωτικού τομέα.

Αλέξης Π. Μητρόπουλος

Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ