TEE Δυτικής Ελλάδας: Σε Σιδηροδρομική Απομόνωση η Πάτρα – Επιστολή στο Υπ. Εθνικής Οικονομίας

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΠΡΟΣ:  Αν. Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Παπαθανάση Νικόλαο

Κοιν.: 1. Αν. Υπουργό Μεταφορών κ. Κων/νο Κυρανάκη 2. Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας κ. Νεκτάριο Φαρμάκη 3. Δήμαρχο Πατρέων κ. Κων/νο Πελετίδη 4. Βουλευτές Ν. Αχαΐας 5. Π.Ε.Δ. Δυτικής Ελλάδας  

Θέμα: Σιδηροδρομική απομόνωση της Πάτρας – Αίτημα για σαφείς απαντήσεις και ενεργοποίηση εναλλακτικών χρηματοδοτικών λύσεων.

Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,

Με την παρούσα επιστολή, σας μεταφέρουμε την έντονη και δικαιολογημένη ανησυχία της κοινωνίας της Δυτικής Ελλάδας σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις που αφορούν το έργο της υπογειοποίησης της διπλής ηλεκτροκίνητης σιδηροδρομικής γραμμής στο τμήμα Ρίο – Νέο Λιμάνι Πάτρας.

Η ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του Υπουργείου σας, της 4ης Ιουλίου, για την ολοκλήρωση του χρηματοδοτικού κύκλου του προγράμματος CEF II (2021–2027) και την ένταξη του έργου Αλεξανδρούπολη – Πύθιο, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η γραμμή Ρίο – Πάτρα, δημιουργεί έντονο αίσθημα απογοήτευσης και αδικίας. Ιδίως όταν υπάρχουν επανειλημμένες δημόσιες δεσμεύσεις – συμπεριλαμβανομένων δηλώσεων του ίδιου του Πρωθυπουργού – για την υλοποίηση του έργου.

Η εν λόγω εξέλιξη συνιστά βαρύτατο πλήγμα στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της περιοχής, καθώς η σιδηροδρομική απομόνωση της Δυτικής Ελλάδας παγιώνεται. Η μη υλοποίηση του έργου Ρίο – Πάτρα – και δη της υπογειοποίησης στο πυκνοδομημένο αστικό μέτωπο – αναιρεί τον πυρήνα ενός βιώσιμου, σύγχρονου και κοινωνικά δίκαιου μοντέλου μεταφορών, υπονομεύοντας τις βασικές αρχές της εδαφικής συνοχής και της πράσινης μετάβασης.

Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Τμήμα Δυτικής Ελλάδας, στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου ως Τεχνικός Σύμβουλος της Πολιτείας, έχει από τον Ιούλιο του 2024 αναλάβει σειρά τεκμηριωμένων πρωτοβουλιών για την προώθηση και διασφάλιση της χρηματοδότησης του έργου.

Παρόλα αυτά:

• Με επιστολή μας προς τον τότε Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, κ. Σταϊκούρα, ζητήσαμε την επίσημη αποστολή του πλήρους φακέλου της πρότασης που κατατέθηκε στο CEF II καθώς και της σχετικής αλληλογραφίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε να προβούμε σε αξιολόγηση και υποβολή τεχνικών βελτιώσεων. Δεν λάβαμε καμία ανταπόκριση.
• Τον Σεπτέμβριο του 2024, με επιστολή προς τον Πρωθυπουργό, αιτηθήκαμε την προσωπική του παρέμβαση ώστε η τρίτη υποβολή του φακέλου να καταστεί ουσιαστική και ώριμη από τεχνικοοικονομικής πλευράς. Και σε αυτή την περίπτωση, δεν υπήρξε καμία θεσμική ανταπόκριση.
• Σαφής και τεκμηριωμένη υπήρξε και η τοποθέτηση του Τεχνικού Επιμελητηρίου/Τμήμα Δυτικής Ελλάδας ως προς την  πρόταση του ΟΣΕ για αναβάθμιση της γραμμής, η οποία, όπως επισημάναμε, συνιστά για κραυγαλέα αλλοίωση του αρχικού σχεδιασμού και μετατροπή ενός αναπτυξιακού έργου  σε μια απλή βελτίωση υφιστάμενων υποδομών η οποία απογυμνώνει την Πάτρα και την Ηλεία από βασικές συγκοινωνιακές προοπτικές.

Παρά τις διαδοχικές και αιτιολογημένες παρεμβάσεις μας, τα θεσμικά αντανακλαστικά των αρμόδιων αρχών παρέμειναν αδρανή, οδηγώντας στην απώλεια μιας ακόμη ευκαιρίας για ουσιαστική αναβάθμιση των σιδηροδρομικών υποδομών της περιοχής.

Με βάση τα παραπάνω, και στο πλαίσιο της θεσμικής διαφάνειας και της αναγκαίας πολιτικής λογοδοσίας, παρακαλούμε να μας ενημερώσετε άμεσα για τα εξής:

1. Επιβεβαιώνεται η κυβερνητική δέσμευση για την υπογειοποίηση της σιδηροδρομικής γραμμής Ρίο – Πάτρα σε μήκος 5,2 χλμ.;
2. Ποιος είναι ο επικαιροποιημένος κυβερνητικός σχεδιασμός για το έργο; Ποιο χρηματοδοτικό εργαλείο προγραμματίζεται να αξιοποιηθεί;
3. Έχει εξεταστεί η υποβολή του έργου σε άλλο ευρωπαϊκό ή εθνικό χρηματοδοτικό πρόγραμμα; Υπάρχουν εναλλακτικές οδοί ενίσχυσης;
4. Παραμένει ακόμα ως υποχρέωση της χώρας η έλευση του τρένου στη Πάτρα μέχρι το Λιμάνι για την χρηματοδότηση του έργου μέσω ευρωπαϊκών πόρων; (σημειώνεται ότι η τεκμηρίωση του έργου για εξασφάλιση της χρηματοδότησης είχε ως αιρεσιμότητα το Θριάσειο και την έλευση μέχρι το Λιμάνι της Πάτρας).

Παράλληλα, επαναδιατυπώνουμε τα εξής αιτήματα:

• Την άμεση σύγκληση διυπουργικής σύσκεψης, με συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, ώστε να υπάρξει επίσημη και εμπεριστατωμένη ενημέρωση.
• Την αποστολή στο ΤΕΕ/ΤΔΕ του πλήρους φακέλου που υποβλήθηκε στο CEF II, καθώς και της σχετικής αλληλογραφίας με τις ευρωπαϊκές αρχές.

Το Τεχνικό Επιμελητήριο Δυτικής Ελλάδας είναι έτοιμο να συνδράμει με επιστημονική τεκμηρίωση και προτάσεις, ώστε να διασφαλιστεί η προώθηση μιας τεχνικά ώριμης και βιώσιμης λύσης για την υλοποίηση του έργου.

Στο πλαίσιο αυτό, και αναγνωρίζοντας τη στρατηγική σημασία του έργου για την ενίσχυση της διασυνδεσιμότητας της Πάτρας με την Ηλεία, τον Πύργο και την Αρχαία Ολυμπία, θεωρούμε κρίσιμο το επόμενο βήμα να περιλαμβάνει συνολική, ολιστική προσέγγιση στον σχεδιασμό της σιδηροδρομικής διέλευσης μέσα από τον αστικό ιστό της Πάτρας.

Το Τεχνικό Επιμελητήριο/Τμήμα Δυτικής Ελλάδας θεωρεί πως ένα τέτοιας εμβέλειας έργο δεν μπορεί να νοηθεί απλώς ως συγκοινωνιακή ή τεχνική υποδομή. Οφείλει να αποτελέσει πολεοδομική, αρχιτεκτονική, κυκλοφοριακή και αναπτυξιακή παρέμβαση με προστιθέμενη αξία για την πόλη, τη λειτουργία της και την καθημερινότητα των πολιτών της.

Υπό αυτό το πρίσμα, κάθε εναλλακτική τεχνική προσέγγιση, υπό τον όρο της επαρκούς τεκμηρίωσης και της κοινωνικής συναίνεσης, μπορεί να τεθεί στη βάσανο του διαλόγου. Ως τεχνικός σύμβουλος της Πολιτείας, το ΤΕΕ/ΤΔΕ είναι έτοιμο να συνδράμει με νηφαλιότητα, επιστημονικό κύρος και θεσμική σοβαρότητα σε μια διαδικασία τεχνικής αξιολόγησης και σύνθεσης απόψεων, με στόχο την επιλογή της βέλτιστης λύσης που θα εξασφαλίζει τη συμβατότητα του έργου με την ταυτότητα της Πάτρας, τη χωρική της δομή και τις αναπτυξιακές της προοπτικές.

Κύριε Υπουργέ,

Η Πάτρα, η Ηλεία και συνολικά η Δυτική Ελλάδα αποτελούν από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές περιφέρειες χωρίς σύγχρονη και πλήρως συνδεδεμένη σιδηροδρομική υποδομή. Η άνιση αυτή πραγματικότητα αναπαράγει αναπτυξιακές ανισότητες, ενισχύει την πληθυσμιακή αποδυνάμωση και καθιστά τη Δυτική Ελλάδα θύλακα συγκοινωνιακής και οικονομικής υποβάθμισης.

Η υλοποίηση της σιδηροδρομικής σύνδεσης Ρίο – Πάτρα, με πλήρη υπογειοποίηση στο αστικό τμήμα, δεν είναι απλώς τεχνικό έργο.

Είναι ιστορική υποχρέωση. Πολιτική, αναπτυξιακή και θεσμική όχι μόνο για την Πάτρα, αλλά και για την Ηλεία. Είναι το ελάχιστο που οφείλει η Πολιτεία σε μια περιοχή που δικαιούται ίσες ευκαιρίες στο εθνικό και ευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών.

Αναμένουμε την άμεση ανταπόκρισή σας και δηλώνουμε έτοιμοι για θεσμική και τεχνική συνεργασία.

Ο Πρόεδρος Τ.Ε.Ε. Δυτικής Ελλάδας

Ευάγγελος Ν. Καραχάλιος